Ny påhengssykkel

Me har kjøpt oss ny sykkel. Grøn og fin struttar den saman med dei andre i "sykkelgarasjen". Kjøpte den på Biltema. 800 kr. kosta den. Og den har hengt seg på min sykkel. Det er altså ein slik "påhengssykkel", eller ein slik som ein festar til ein annan, slik at det blir ein slags tandem.
Det er nemleg litt utfordrande å dra på sykkeltur med femåringen. Han har lært seg å sykla utan støttehjul. Men det går nå i rykk og napp, og det er ikkje sikkert at me når fram til målet. Velta og fått skrubbsår har han òg. Men han byrjar å bli for stor til å sitja i ei sykkelvogn. Dermed såg det bra ut med ein slik påhengssykkel.
Så me prøvde. Satte han oppå, byrja å sykla litt. Det gjekk ikkje bra. Han satte i eit skrik og ville hoppa av. Kjende seg utrygg og trudde han kom til å velta. Å hoppa av ein slik sykkel i fart er jo farleg. Så me venta ein månad.
Ny prøve. Me lirka og lura med lovnad om "premie". Først stod sykkelen heilt i ro. Han satte seg skeptisk oppå. Så trilla me forsiktig. Så satte eg meg oppå sykkelen min og trilla, medan femåringen grynta uroleg der bak, så sykla eg....og der gjekk det endeleg bra. -Juhuu, sa han då me sykla innover mot blåbærskogen.

Berre blåbær

Sommar og ferie er på hell. Sola skein og kjernefamilien drog ut i blåbærskogen. Det susa i furutrea. Femåringen åt og åt så truten blei, ja sjølvsagt blå. Bærspannet fylte seg opp.

Det var ikkje den lengste turen. Og den tok ikkje så veldig lang tid. Det var berre ein liten...blåbærtur.

7. Elbil på langtur - Erfaringar: Går det an med liten elbil på ein lang tur, med barn?

(Dette er siste og sjuande kapittel i soga om ein lang ferietur med ein liten elbil. Historia startar lenger nede i bloggen, frå kap. 1.)

Så korleis er det å køyra ein liten elbil på langtur, med barn?

-Sjølv om det i kapitla lenger nede er omtale av enkelte utfordringar, vil eg påstå at det eigentleg ikkje er noko særleg problem. Det gjeld berre å ta det med ro, stansa/lade ofte nok og planlegga ekstra godt.

Tur over RV 7, Hardangervidda. Retur over E134, Haukeli.

-Nokre strekningar, som mellom Geilo og Eidfjord på RV7, og mellom Røldal og Notodden på E134 er det førebels ingen hurtigladarar og smått med sakteladarar. Så då er det lurt å kontakta overnattings, serverings og rekreasjonsstader og spørja om lov til å lada der. Alle som eg kontakta var positive. Og dei får jo dermed blide kundar som samstundes nyttar seg av det som er å tilby der. I tilfelle må ein godta at det kan ta nokre timar å vera der.

-Når det gjeld hurtigladarar, så kjem det vel straks ein frå Grønn Kontakt på Åmot. Og i følje dei, satsar dei òg på å få opp hurtigladarar på Haukeligrend og i Seljord. Så allereie neste sommar kan ein muligens hurtiglada heile vegen.

-Ein bør berekna minst ei overnatting mellom aust og vest (sjølv om eg trur det kunne gått greitt å køyra utan overnatting over RV7, dersom ein reiste utan barn). I tilfelle er det aller best å overnatta på camping. Der er det god plass for barn, mykje å gjera, og ofte andre barn å treffa. Eg har eigentleg ikkje vore ein slik campingturist, men fekk ei lita openbaring på denne turen. Ein teltplass med straum kostar berre rundt 200 kroner. 

-Ta med alle typar ladekablar, som type 2, forlengingskablar og liknande.

-Andre ting som er kjekt å ta med: Ice-nett modem dersom ein treng stabilt internett (eg gløymde å ta med tilkobling til sigarettennar-uttaket) og kupèvarmar til teltet (det var ganske kaldt oppå fjellet). Ein tarp er fint å ha som ekstra vern over teltet i tilfelle det blir regn, og som ekstra plass å sitja under (særleg for meg som hadde så lite telt).

-Eg plasserte mest mogleg av den tunge bagasjen nede ved beinplassane. I det vesle bagasjerommet, som til vanleg ikkje er sikra på nokon måte, festa eg ein stropp over kjøleboksen, ladekablar og anna, og satte den fast i dei to isofix-festa.

-Navigering: Eg brukar iPhone. Så det enklaste var å bruka appen "LadeNå!" som verkar å vera ganske godt oppdatert. Derfrå kan ein klikke på aktuell ladestasjon som ein skal køyra til, så "kjørehenvisning". Deretter kjem ein til Apple sitt kart som oppgir kor langt det er å køyra. Og derfrå kan ein klikke på "apper" og så velje den navigeringsappen ein vil. Her brukar eg Navigon, som dermed raskt  set opp ei rute heilt fram til ladestasjonen. Eit anna tips er å ikkje bruka karttenesta "Here". Denne viste ofte 2-3 mil kortare avstand enn dei andre karttenestene.

-For all del: Lad heller ein gong for mykje, og ikkje ta unødige sjangsar med rekkevidden. Eg haldt i alle fall på å brenna meg på slutten av turen min.

Men dersom ein skulle vera ille ute og målaren står på null, så har ein som regel omlag ei mil til å gå på, innan det er heilt tomt.

-Neste gong vil eg planleggja å vitja fleire rekreasjonsstader som legg til rette for barn, og undersøka om eg samstundes kan avtala lading på slike stader. Kanskje eg òg vil leggja inn endå fleire overnattingar på turen, slik at sjølve turen byr på endå fleire opplevingar. Det er jo mykje å sjå og gjera på vegen. På vår tur blei det kanskje i overkant mykje leiking på tomme parkeringsplassar.

-Kva dette har kosta, får eg koma tilbake til, når rekninga for hurtigladinga kjem. Noko gjer turen rimeleg. Det er ingen bompengar å betala. Og nokre stader har ladinga vore gratis. På den andre sida er fleire stans som regel meir kostbart, enn om ein skulle velja å køyra 40-50 mil utan særleg stans. Og eg synest framleis at ein pris på kroner 2,50 per minutt er i overkant for hurtiglading, og isolert sett dyrare med min elbil, enn å fylla diesel. Og det trur eg er eit dårleg konkurranseelement viss hurtigladeoperatørane vil satsa på at langvegsfarande skal køyra elbil og ikkje fossilbil i framtida.

-Elles opplevde eg å stort sett koma til "dekka bord" når det skulle ladast. Hurtigladarane var stort sett ledige, og det var sjeldan andre elbilar å sjå på ladestasjonane. Dei gongene det var nokon der, var det hyggelege møte og ikkje noko nemneverdig forseinking som stressa meg. Det kan sjølvsagt endra seg når det blir endå fleire elbilar og kanskje fleire langvegsfarande elbilar. Samstundes er det å håpa at talet på ladestasjonar òg aukar. Det bør særleg opprettast fleire ladepunkt på kvar stasjon. Og hurtigladarar bør supplerast med eit større antal flexi eller sakteladarar, slik at dei som har hurtiglada opp til 80 prosent, til slutt kan topplada på desse, og slik sleppa andre til hurtigladinga. 

-Noko av det mest kritiske, er når ladarar ikkje virkar. Eg opplevde det ein gong på flexiladaren til Grønn Kontakt i Odda (det skuldast i følje Grønn Kontakt ein øydelagt sikring som dei straks utbetra)  og at ein annan elbilist måtte avbryta ladinga halvvegs på eine hurtigladaren i Røldal. Men eg lurer ein del på ladarane til Fortum. Eg har altså erfart at hurtigladaren på Kløfta for nokre månader sidan måtte passast på og restartast fleire gonger. På denne turen erfarte eg at det i Sokna stod ein elbil på Kiwi/Fortum som hadde fått ladinga si avbroten, på Berger stod ladaren uverksam og med ei feilmelding og på Kiwi/Fortum på Frogner stod ein bil med avbroten lading. Og dette gjer meg bekymra i forhold til framtidig bruk av Fortum sitt tilbod.

-Men turen elles? Kva meinte sonen min på fem år? På spørsmål sa han at han heller ville reisa med Forden neste år, og at det hadde vore for mykje lading. Han er ein type som ikkje likar overgangar og avbrot. Så av og til blei det slik at han protesterte mot å stansa for å lada, og så protesterte mot å avbryta leiken for å dra vidare. Men han var samd i at det var fint å stansa ein del for å leika. Så ein bør kanskje ikkje vera redd for leik på ein slik tur. Rolla som Venom er å tilrå. Det er kanskje òg å tilrå å stansa på meir barnevennlege stader. Og når ein først er der, kan ein kanskje bli der noko lenger, og altså bruka endå meir tid på sjølve turen.

-Og eg? Etter at me kjøpte elbil, vil eg aldri meir kjøpa ein fossilbil. Etter denne turen, vil eg aldri meir dra på ferietur med ein fossilbil. Viss eg får avgjera. Langtur med elbil passar meg godt. Å stresskøyra for å nå fortast mogleg fram til eit mål langt der framme, har aldri vore min greie. Som elbilturist blir det fleire stans, meir å sjå og mange likesinna elbilistar og andre hyggjelege menneske å prata med. Det kjekkaste var å finna ut at, ja, det går faktisk an.

Når det gjeld rekkeviddeangsten, kan ein stort sett unngå den med meir erfaring, svinga av vegen og lada heller ein gong for mykje enn for lite, planlegga godt, og gjera avtale med folk der ein ikkje finn offisiell lading på vegen.

6. Elbil på langtur - Siste dag mot mål

(Oppdatert 30.8.2015)

Me vakna til eit blikkstille Seljordvatn, stille medturistar og fullada elbil. Selma Sjøorm var ikkje å sjå ute på vatnet. Men Seljord Camping er idyllisk og fin. Femåringen var overlukkeleg over at det var ein leikeplass der. Hadde me avsatt meir tid, kunne me tatt ein tur ut på vatnet i ein slik trøbåt som låg ved kai. Men me ville helst koma oss "heim til ho mor". Så me åt frukosten, pakka og gjorde oss klare.

Eg byrja å bli modig i forhold til batteri og lading. Ved Notodden antyda rekkeviddemålaren seks mils rekkevidde, medan det skulle vera to mil til Kongsberg. "Hah" tenkte eg og sigla forbi hurtigladaren i Notodden. Og byrja klatringa oppover ein stigning. Klatring oppover, ja. Seks mil vart raskt redusert. For første gong på turen viste rekkeviddemålaren kortare rekkevidde enn avstanden til ladaren. Eg kjende pulsen slå. Radioen summa. Sonen sat som vanleg lukkeleg og uvitande med iPaden der bak. Eg kikka stadig på rekkeviddemålaren. Så inntraff det fysiske prinsippet om "what goes up must come down" igjen. Det gjekk nedover. Eg var ytterst forsiktig med fartspedalen. Utnytta regenering og "sigling" for alt det var verdt. Forbruksnåla bevega seg nestan aldri opp på forbruk på vegen nedover. Og rekkeviddemålaren byrja å tikka oppover igjen.

Framme ved Grønn Kontakt sin hurtigladar i Kongsberg vart eg først usikker. Den reagerte ikkje på ladebrikken min. Eg trykka den inntil fleire gonger, men ingenting skjedde. Så gjekk det opp for meg. Ladinga er jo gratis! Ooøøøøyy! Ein Leaf-eigar kom bort til den andre ladekabelen og klødde seg i hovudet. Eg gjorde han merksam på forholdet, og han blei minst like glad. Det kom ingen andre elbilistar til, så eg topplada til hundre prosent.

Sonen min åt ei fiskekake frå kjøleboksen og fekk ein is (!) i kiosken. Til dessert (!) kjøpte me ei korg med bringebær. Så leika me litt Spiderman og Venom igjen på plassen, medan me venta på at ladinga skulle bli ferdig. ("Blo blææ blo blææ blo blææ").

Ein (fossil)bilist kom bortom (midt i eit "blo blææ") og spurte litt om elbilen vår. Eg anbefalte han på det sterkaste å kjøpa ein elbil, som den elbilambassadør eg er. Ja, han hadde tenkt på å kjøpa ein slik hybrid, svarte han (det seier nestan alle fossilbilistar som lurer på å konvertera). -Ja, men den har veldig liten elektrisk rekkevidde. Det er berre å skifta heilt, med ein gong. Og elektrisk langtur er heller ingen problem, sa eg.
Planen var vidare å hurtiglada ved Sandvika. Men det hadde byrja å bli ettermiddag. Klokka var halv tre. Og eg ville helst unngå ettermiddagsrushet i Oslo (sjølv om me muligens kunne unngå den ved hjelp av kollektivfeltet). Til Fortum sin hurtigladar på Berger var det omlag ti mil frå Kongsberg. Det burde jo gå. Veret var varmt. Begge ville me heim. Og frå Berger var det i tilfelle strake vegen til heimen.
Me drog av stad med fullt batteri. Køyrde forbi Sandvika. Trafikken tetna til og vart meir aggressiv. På innsida sigla ein og annan elbil forbi i kollektivfeltet. Eg haldt meg i midten. Det viktigaste var ikkje å koma seg fortast mogleg fram, men å bruka minst mogleg straum. Farten framfor meg haldt seg i 60 og 70. Det var heilt greitt. Det som òg er kjekt, er at ein ved å køyra i midterste felt, slepp å skifta felt i det heile inn og ut av Oslo. Bilen sigla stødig i midten, medan resten av trafikken stressa rundt oss.
Me var snart framme. Dette skulle vera finalen. Paraderunden der me skulle koma i mål med fanfarar,  laurbærkrans, heder og ære. Ho mor skulle ta imot oss og seia at "jøss, så flinke de er, tenk å køyra elbil frå aust til vest og tilbake igjen" og eg skulle svara at "ja, det er ingen problem. Elbil er tingen å ha på langtur. Det er hermed bevist".....
Men rekkeviddemålaren var ikkje heilt enig. Den gjekk nedover. Og nedover. Rundt oss på alle kantar var det hurtigladarar og sakteladarar. Likevel gjekk bilen berre framover på e6, i midterste felt. Det er noko med at når det har blitt langt på dag og eg først har bestemt meg, så klarer eg ikkje å svinga av. Eg må berre visa at eg skal klara dette. Og navigasjons-appen seier jo at me skal til Berger. Igjen viste målaren kortare rekkevidde enn distansen. Ladeikonet hadde byrja å blinka for lenge sidan. Og nå var det alvor. Den siste streken blinka. Det var under ti kilometer rekkevidde. Åtte, sju... Det gjekk litt nedover i terrenget. Det hjalp litt. Men så gjekk det opp. Opp og opp. Fem kilometer, fire, tre, to... Og som den stuten eg var, så klarte eg ikkje å køyra så sakte, heller. Var berre heilt låst på å halda fram. Det var tre kilometer igjen til Berger. Men det var ingen batteristrekar igjen på skjermen. Og rekkeviddemålaren sa at eg hadde igjen ei rekkevidde på.....null! Eg hadde ingenting igjen. Og terrenget gjekk framleis oppover eit godt stykke. Og eg, idioten køyrde i 80-90....

I panikk svinga eg brått av mot Skedsmokorset. Eg kom meg inn til kjøpesenteret der. Det er to sakteladarar ein eller to kilometer unna derfrå. Eg kunne vel muligens koma meg fem kilometer framover i såkalla "skilpaddemodus" (nødkøyring på siste batterirest). Men ein gong før hadde eg erfart at ingen av dei to ladarane virka. Og eg våga nestan ikkje å rikka bilen. Sat som forsteina. Det var første gong eg hadde opplevd så liten rekkevidde. Ti mil klarte den altså ikkje. Det skuffa meg litt. Veret var jo varmt. Kanskje det skuldast at den var opplasta på langtur. At det hadde gått litt for fort mot slutten. Men nå var det godt å ha erfaring med nødløysingar. Ein vinter før hadde eg brukt den. På baksida av dette kjøpesenteret var det nemleg nokre motorvarmeboksar og parkeringsplassar reservert for Skeidar. Ein slik hadde eg fått lov til å bruka ein gong før, då nøden òg var stor. Eg køyrde forsiktig bak senteret. Fann ein boks. Ville ladinga starta når det var nestan tomt? Eg satte i ladaren.....Den velsigna "lade-vosj-lyden" kom. Bilen summa svolten og nøgd. Me sprang rundt og fekk spurt ein tilsett ved Skeidar om det var greitt. Det var heilt greitt, sa ho.

(Sett i ettertid, og dersom eg hadde lest meir nøye om andre sine "skilpaddeerfaringar" på elbilforum.no, så  kunne eg sannsynlegvis ha køyrt det siste stykket til Berger. Andre sine erfaringar viser at bilen som regel har fire kilometer til når den står på null, og i tillegg fem-seks kilometer i noko saktare "skilpaddemodus" innan den eventuelt er heilt tom.)

Men femåringen var slett ikkje nøgd. -Skal me lada nå igjen, spurte han. -Sjå, der er det ein leikebutikk, svarte eg. -Kan eg få ein slik, spurte han. Det var ein Spiderman-leike som kunne festast til armen og som kunne skyta ut eit nett. Den kosta 300 kroner. -Ja, det er heilt greitt, sa eg.
Me gjekk tilbake. Femåringen skaut omkring seg med Spiderman-leiken sin. Ladinga tok si tid, sidan batteriet nestan var tomt. Eg venta til det var tre strekar og omlag to mils rekkevidde.

Så fann me fram til Fortum-ladaren på Berger. Den hadde ei feilmelding og reagerte ikkje på noko trykking av knappar. Det stod ein sakteladar like ved sida som var ledig, men me var lite lysten på å stå der i fleire timar. Neste var ein ny Fortum-Kiwi hurtigladar, ein kilometer unna. Der stod ein Tesla som såg ut til å lada. Men det stod det ei feilmelding på ladeskjermen om at ladinga på Teslaen var avbroten. "Pokker, Fortum! Dette er for dårleg," tenkte eg. Siste moglegheit var endå ein Fortum-Kiwi-hurtigladar på Kløfta, åtte kilometer unna. Den hadde eg hatt ymse erfaringar med tidlegare. Den kunne slå seg av og måtte restartast fleire gonger sist eg brukte den. Då me kom fram, var det ingen andre elbilistar der. Eg kobla til, og det såg greitt ut. Nå først kjende eg kor varmt det var. Og me gjekk i stillongs og fjellantrekk. -Eg vil vera Spiderman som kan fly, sa femåringen. -Jada, sa eg, løfta han opp og "flaug" rundt omkring på parkeringsplassen, medan sveitten rann.
Ladinga gjekk bra utan avbrot. Det var trettifem kilometer heim. Eg trødde fartspedalen ned ut på motorvegen. For første gong på turen satte eg på aircondition. Susa av garde. Kjende den gode, kjølege lufta. Me svinga til slutt opp den velkjende grusvegen opp til huset. Klokka var blitt halv seks. Der sat ho mor og venta på trappa. -Jøss, så flinke de har vore, sa ho. -Tenk å køyra elektrisk heile den lange vegen. -Ja, dette var ingen problem, sa eg. -Elbil er tingen.

5. Elbil på langtur - Avreisa tilbake igjen

Så var det på tide å venda nasen austover igjen. Bilen var pakka igjen, og reisa starta søndagen klokka halv elleve om føremiddagen. Farmor hadde i ein alder av 80 kjøpt seg ny iPad og skulle følja oss på reisa via appen "Find my friend" i tillegg til direktesendingar frå Bambuser.

Me dukka ned i den undersjøiske tunnellen igjen, blei spytta ut på fastlandet og susa av garde i ei blanding av sol og regn.

Med fullada batteri såg det ut til å vera meir enn nok straum. Så me køyrde galant forbi hurtigladaren i Rosendal.

Vestlandet er jo full av spektakulære fossar. Så denne gongen ville eg ta meg tid til eit nærsyn med i alle fall ein av dei; Furebergfossen i nærleiken av Mauranger.

-Har du lyst til å stoppa litt og sjå på denne fossen, spurte eg bak til femåringen.

-Nei, svara han. Han hadde hovudet nede i iPaden og var ikkje så interessert i noko avbrekk. Men det var jo eit typisk, dumt vaksenspørsmål. For bilen var jo allereie stansa og eg på veg ut. Og når han først fekk koma nærare, var han henrykt over nærleiken og over å få "dusja" litt.

Litt lenger inne skimta eg Bondhusbreen, ei tunge av den svære Folgefonna.

-Har du lyst til å dra opp og sjå på den isbreen, spurte eg.

-Nei, svarte han. Denne gong tok eg omsyn, plukka fram telefonen og tok eit kjapt turist-avstandsbilete av breen ut av bilvindauget.

Bondhusbreen kan skimtast så vidt der oppe ein stad.

Så bar det inn i den lange Folgefonntunnelen igjen. Ut av holet og til Odda, hurtiglading og litt leiking ved Odda Vitensenter. Denne gong hadde eg planlagt turen over Haukeli. Eg hadde berekna omlag tre mil til neste hurtiglading i Røldal og at 80 prosent med batteri skulle vera meir enn nok. Me køyrde forbi nye, spektakulære fossefall, susa oppover svingete, bratte vegar, rasa kjekt forbi ein bubil i eit krabbefelt og så kikka eg litt på rekkeviddemålaren og utbraut eit lite "....ææh, åi!" 15 km rekkevidde....og nestan 15 kilometer igjen til Røldal! Men som me alle veit, "what goes up, must come down (a-ha, ha, ha)". Røldal ligg jo nede i terrenget, så resten av turen var berre å lada/regenerera seg nedover den bratte vegen, godt med straum igjen og svinga inn til ein ny Grønn Kontakt.

Der var det jammen litt kø. To VW Golf. Sjølv om dei brukar ein annan type ladekontakt, måtte bilen min venta til den andre var ferdig på grunn av kapasiteten til ladaren. Den tida blei igjen brukt til elbilprat og utveksling av erfaringar. Han eine var òg på langtur. Men han hadde for sikkerhets skuld med seg både bubil og kone som backup. Han andre måtte avbryta ladinga halvvegs på grunn av ein feil. Det var første gong eg observerte ein feil på ein hurtigladar hos Grønn Kontakt. Men på skjermen lova dei at feilen var registrert og at den skulle ordnast snarast.

Då den kombinerte elbil og bubilsjåføren var ferdig, starta ladinga automatisk i bilen min. Etter omlag ein halv time og 80 prosent batterikapasitet flytta eg over til flexiladaren som stod ved sida, for å lada sakte til batteriet var fullt. Og ENDELEG kunne eg stolt ta i bruk den nykjøpte "type 2 til type 1"-ladekabelen min.

Spiderman var òg imponert over den nye ladekabelen min.

Den mest utfordrande delen av køyreturen venta; klatringa oppover mot Haukelifjell og ein noko usikker avtale om lading på eit hotell. Så eg ville for å vera så sikker som mogleg lada heilt opp til hundre prosent. Bilen min tar berre 16 ah saktelading, så det tok ei tid. Den brukte me på næraste kafè. Sonen min fekk seg ein ny is. På kafèen traff me på nokre halsnøybuar. Dei hadde berre bestemt seg for å dra dit nasen peika og sola skein, i motsetnad til min nøye planlagte tur.

Det regna ein del. Så denne gong tok eg det med ro. Og rekkeviddemålaren svarte med oppmuntrande  tilbakemeldingar. Det var meir enn nok på batteriet då me svinga inn til Haukeli Hotell og Restaurant, ved Haukeligrend. Ein travel, men smilande innehavar tok imot oss. Han hadde slett ikkje gløymt avtalen vår over epost og hadde gjort klar ein kabel til ein stikkontakt. Han viste vegen og bilen stod igjen og lada. Takknemleg over slik service, bestilte eg god mat i restauranten. Fjellburger til femåringen og lammeskank til meg.

Denne ladinga kom til å ta tid. Faktisk tre og ein halv time innan batteriet var lada heilt opp. Så me undersøkte kvar einaste krik og krok av Haukeligrend. Me gjekk tur oppover ein skogsveg, kikka litt på elva og såg på spanande salsboder. Femåringen fekk auge på ei Spiderman-lue. Den kosta berre hundre kroner og eg var i det lune hjørnet. Og femåringen hadde fått dagens høgdepunkt på turen.

Over plassen var det ei samisk salsbod. Ja, kor samisk den var, kan kanskje diskuterast. Det var ei salig blanding av diverse turistfeller. Men Stàllu dukka i alle fall opp igjen. Og blei avbilda saman med Spiderman.

Den siste timen blei brukt til leik. Noko måtte me jo gjera. Femåringen var Spiderman. Sjølvsagt. Og eg var ein skummel og ekkel type som heiter Venom. Når Venom snakkar, seier han berre "blo blææ blo blææ blo blææ". Me dreiv rundt på plassen og "småsloss" med slag og spark. Eg skaut haka fram, stakk tunga ut og sa "blo blææ blo blææ blo blææ". Nokre utanlandske turistar stirra forskrekka på meg og den vesle karen i i finlandshette/spidermanlue.

Endeleg, klokka halv ni om kvelden kunne me avslutta leiken. Bilen var lada ferdig. Det var omlag ni mil til Seljord. Sola skein. Det gjekk mykje nedoverbakke. Bil og batteri var i godlune. Og turen gjekk utan stans til Seljord Camping. Innehavarane spurte litt om det var ein god ide å oppretta nokre elbilladarar til forbifarande på campingplassen. -Ja, det er ein veldig god ide, svarte eg, som den elbilambassadøren eg er. Uansett hadde dei stikkontaktar over alt. Bilen blei satt til lading over natta. Teltet blei satt opp med utsikt til Seljordvatnet. Me putta ein kupèvarmar inn i teltet og haldt kveldskulda ute, åt litt kveldsmat og sovna seint, men godt.

4. Elbil på langtur - Øya der det veks, og gleden ved å reisa gratis på ferje

Før

Og før

Halsnøy er ei øy der det veks. Det verkar som om øybuane kjempar ein intens kamp for å halda voksteren på ein armlengdes avstand.
Så òg ved strandlina ved garden, der det har vorte fullstendig overgrodd. Men det er eigentleg ein fin stad. Ein gong stod det eit lite naust der. Og ein liten steinkai vitnar om tidlegare båtliv. Med ein del rydding i gammalt skrot og vokster, kan det bli ein fin båt og badeplass.
Så dermed har eg brukt ein del av tida på å saga vekk ei mengd med tre. Det blei til slutt ein ikkje ubetydeleg mengde med ved av det heile. Ei gammal eik skal få stå. Svære røter som har forma seg etter stein og terreng vitnar om eit langt, historisk liv. Neste år kjem eg sannsynlegvis tilbake og pussar vekk litt meir av vegetasjonen.

Litt av sju-åtte svære vedhaugar

Og resultatet etter

Framtidig båt og badeplass

Femåringen har sprunge rundt med slektningar og ein nabogut. Øvd seg litt på vestlandsk skarremål og til og med prøvd badevatnet litt.

Ein dag måtte me jo berre ta ein tur med ferja, vestover til Stord. Vitja vener som me kjente i Finnmark, og som artig nok har koblingar til både Vestland og Austland parallelt med vår eigen familie. Og som eit ekstra apropos må denne ferja ha blitt henta frå nord, sidan den heiter Stallovarre.

Stállu er ein mytisk, samisk figur, som ein kan høyra om i mange forteljingar. Ein liten trolliknande figur som gjer mykje ugagn og som det er grunn til å frykta. Várre tyder fjell, så vidt eg veit. Denne ferja er visst ikkje så populær blant kresne, vestlandske ferjereisande. Sjølv synest eg den var fin. Det er den gamle, fine typen med salong oppe og god utsikt.

Og ekstra kjekt var det å ha tatt ein ferjetur med elbilen. Vel og merka med gratis elbil.

Snart vender me nasen austover igjen. Søndag reknar me med å starta opp. Denne gong er turen planlagt over Haukeli. Det blir ladingar i Rosendal, Odda og Røldal. Og så har eg gjort avtale med Haukeli Hotell om litt straum frå dei, innan me satsar på å overnatta/lada ved Seljord Camping. Måndag reknar eg med det blir plankekøyring på siste del av turen.

3. Elbil på langtur - Andre og avgjerande, elektriske turdag

Det såg ut til at det skulle halda hardt. Eg rekna meg fram til at eg ville ha igjen under ti kilometer på batteriet innan eg nådde fram til Vøringsfossen. Og ti kilometer kunne like gjerne bli til null på kort varsel, avhengig av uforutsette utfordringar. Hjelpa kom muligens frå ein stad som ikkje var så forventa; Ein bubil. Det er noko med at det på eit vis er enklare å leggja seg bak ein bubil som sniglar seg framover, enn å snigla seg framover på eiga hand. Det gjekk i 50 og 60. Og det likte batteriet godt. Det kan godt henda at dette ikkje var så kritisk, eigentleg. Og etter kvart byrja det å gå nedoverbakke. Det likte batteriet veldig godt. Då eg svinga inn til Vøringsfossen, viste batteriteljaren at eg framleis hadde 40 kilometer igjen. Det heile var snudd til strålande optimisme. Vøringsfoss Kafeteria som hadde lova lading, køyrde me forbi. Dei låg litt for langt unna hovudattraksjonen.
Me parkerte, menga oss med hordevis av utanlandske turistar og såg på den imponerande Vøringsfossen.

Ved Fossli Hotell like ved spurte eg for sikkerhets skuld om eg kunne lada litt, medan me var der. Eg kunne ikkje dy meg. Ja, ingen problem, sa dei der. Men der oppdaga eg faktisk eit problem. Dei hadde straum og stikkontakt og alt. Men det såg ut til at dei ikkje hadde nok spenning til å gi bilen straumen. Så eg lurer på om dette kan vera eit problem fleire stader som er langt uti huttaheiti, sjølv om dei er nære vasskrafta.
Men så kom det kjekkaste. Nedover mot Eidfjord var det bratt. Veldig bratt. Og dette likte batteriet veldig, veldig godt. Ved hjelp av regenerering/motorbrems blei det lada i veg, såg det ut til. Vel nede i Eidfjord kunne eg, i følgje rekkeviddemålaren ha køyrd fem mil til (sannsynlegvis på vilkår av at det framleis skulle vera fritt fall).
I Eidfjord var det ein ny hurtigladar frå Grønn Kontakt. Flott og fin. Turistane stirra. Nokre engelskmenn spurte. Eg svara som den elbilambassadøren eg var. Sonen min oppdaga eit slikt lite "tog" som køyrde rundt og viste attraksjonar. Det ville han bli med på. -Nei, me må bli her, medan me ladar, svarte eg. Han byrja å bli lei. -Skal me berre gjera slike vaksenting, spurte han.
Me drog opp til Eidfjord Fjell og Fjord Hotel. Der stod det åtte sakteladarar til disposisjon, slik at me kunne lada opp dei siste 20 prosenta. Ingen andre elbilistar var å sjå, verken ved hurtig eller sakteladarane. Inne på hotellet vrimla det av turistar. Men betjeninga hjalp oss. Fann eit bord til oss og ga rask servering. Fjellaure til middag og eplekake med is til dessert.

 Så på veg til Odda. Når ein har budd lenge nok på austlandet, så gir denne vegstrekka langs Hardangerfjorden eit visst inntrykk. Det var eit tungt, grått skydekke. Stupbratt oppover mot fjellet på sida (korleis klarer folk å bu i eit slikt brattheng?) og ein smal, svingete veg. Eg får rett og slett litt klaustrofobi av denne vegen på mine gamle dagar. Det var ikkje betre av at trafikken stadig blei stoppa av bubilar som hadde problem med å koma seg forbi kvarandre.

Men batteriet likte saktekøyringa godt. Og bilen strutta nærast på veg inn til Odda og neste hurtigladar frå Grønn Kontakt. Her var det òg ein semiladar, flexiladar eller kva det heiter, der eg meiner eg kunne bruka den nye "type 2 til type 1"-ladekabelen min. Men luka opna seg ikkje. Skjønar ikkje kvifor (det skuldast i følje Grønn Kontakt ein øydelagt sikring, som dei retta opp i seinare).

Endeleg kunne sonen min leika litt. Nokre statuar er alltid kjekt å ha. Og like ved fann me Odda Vitensenter ved gamle Odda Smelteverk. Det var rett nok stengt for dagen, men hadde fleire spanande innretningar å utforska på utsida. Men sonen byrja å bli sliten. Og lei av lading. -Skal me til farmor og farfar nå, spurte han. -Ja, nå trur eg at farmor og farfar blir neste stopp, svarte eg.
Me køyrde gjennom den over ti kilometer lange tunnelen under Folgefonna. Det er imponerande at det berre er å laga eit hol tvers gjennom fjellet, under ein isbre, og vips, så er ein på andre sida. Der, på andre sida var vegen, om mogleg endå smalare. Så smal at det må eit trafikklys til for å sleppa berre einvegs trafikk framover. Han bak hadde sovna. Men då me kom til Rosendal blei eg usikker. "Det er kanskje sikrast å lada ved hurtigladaren til Grønn Kontakt her òg", tenkte eg. Han vakna til. Og tolmodet var slutt i baksetet. Han skreik til og klaga over lovnadsbrotet. -Eg vil heim igjen, ropte han. Eg styrta til bagasjerommet, fann ein pose seigemenn og stappa i han. Då stilna det førebels. Me leika litt politi og røvar på parkeringsplassen. Han skreik igjen då hurtigladinga var ferdig og eg ville vidare. Ikkje nok med at eg braut ein lovnad. Men når leiken endeleg var i gong, så braut eg av den òg.

Siste strekka var ein parademarsj. Eg hugsa denne vegen nærast som ein autostrada i barndomen. Det var den ikkje nå lenger, der den svinga seg omkring. Me passerte Husnes. Kom fram til den undersjøiske tunnelen ut til øya. Tenk: I fleire tiår blei det kjempa for fast samband for øybuane. Og så blei det til slutt løyst ved å grava ein tunell under fjorden. Like mykje eit meisterstykke som den under Folgefonna, og utenkjeleg for nokre år tilbake.
Så kom me opp på andre sida. Til øya. Sola skein lite grann. I alle fall opplevde me det slik då me kom ut av den mørke tunellen.  -Kjenner du deg igjen, spurte eg. -Ja, svarte han ivrig. Klokka var rundt åtte på kvelden. Og der var me framme. Hos farmor og farfar.

2. Elbil på langtur - Første elektriske turdag

Femåringen, med ipad, klar for avreise.

Me kom oss i veg i elleve-tida, omlag to timar seinare enn planlagt. Diverse ting klarte me å gløyma å ta med. Men ikkje slik at det var noko krise.
Alvoret sank for alvor (!) inn over oss då me tok avskjed med mor og hustru og segla frå huset ein varm og solfylt dag.

 Bilen var godt lasta. Det var definitivt ikkje plass til andre enn oss to. For å sikra lasta i det vesle bagasjerommet, festa eg ein stropp til isofix-festa og over bagasjen. Det fungerte bra. Andre tunge ting var stuva ned på golvet.

 Då me passerte Nannestad, syntes eg at det allereie var gått ein del ned på batteriet. Det var kanskje dumt å dra ut på e6 frå Eidsvoll Verk og dra på litt for mykje der. Eller kanskje det berre var rekkevidde-panikken som kom. Så gjekk det oppover eit stykke. Rekkevidden blei endå kortare. Men ingen problem. Etter seks mil var me framme med god margin ved Roa og Kiwi-Fortum-hurtigladaren.
Eit tema som ofte er oppe blant elbilistar, er ulempe med å stå i kø ved hurtigladarane. Då eg kom fram, stod det ein Leaf der og lada. Men den stod der berre i ti minutt, innan det var min tur. Og ein del av dei minutta blei brukt til ein hyggjeleg prat med Leaf-eigaren. Det er jo det som er poenget for elbilistane; me kan evna å ta livet meir med ro. Venta når me må venta, og ta ein sosial prat med likesinna. Og med to unntak (Roa inkludert) hadde me ingen "kø-problem" på heile turen. Inne på Kiwi kjøpte me proviant. Blant anna bringebæris som fall i smak hos femåringen.

Hurtiglading og avslapping ved Roa.

Så var det berre to nye mil, innan me køyrde inn på Coop ved Hønefoss, der det er åtte sakteladarar. Det er litt rar parkeringsoppmerking der med berre plass til fire bilar til åtte ladepunkt. I tillegg verkar det som om ein del fossilbilistar har for vane å parkera på hjørnet på ein av plassane. Eg diskuterte med ein av dei, utan at me blei særleg einige. Men det var ingen andre elbilistar som lada der, bortsett frå oss. Me gjekk inn på Coop og provianterte alt me gløymde å proviantera på Kiwi. Så rusla me litt rundt. Det var ikkje mykje å sjå akkurat der. Men femåringen finn glede i dei små ting. Han laga fjes og spegla seg i den nyvaska bilen og hoppa på ei lita stein-statue, eller kva det var.

 Så drog me inn på ein kafè. Femåringen fekk seg ein ny is. Pæreis, denne gongen.

Det var tid for det verkelege alvoret; Riksveg 7 og stigninga oppover mot fjellet. Planen var å ta neste ladestopp ved Sokna og Kiwi-Fortum. Men der stod det ein Nissan Leaf, gitt. Og: Det stod ei feilmelding på ladaren om at ladinga var avbroten. Så vidt eg veit må denne Leaf-eigaren sjølv avslutte ladinga med sms eller ladebrikke. Så eg måtte i tilfelle venta på at Leaf-eigaren kom tilbake, slik at vedkomande kunne oppdaga at det hadde skjedd eit avbrot og så starta ladinga på nytt på bilen sin. Dette med avbrot på Kiwi-Fortum har eg forresten opplevd på Kløfta. Har funne ut at eg må stå og passa på og fleire gonger restarta ladinga. I alle fall: Eg såg på rekkeviddeteljaren i bilen, som lova at det var god margin til neste stopp, Flå. Så eg tok sjansen, starta opp og drog vidare.
Den turen blei ein smule spanande. Rekkeviddeteljaren sank og sank. Ladeikonet byrja å blinka. Teljaren meinte at eg hadde igjen åtte kilometer før batteriet var tomt. Men GPS-en sa det berre var tre kilometer igjen. Og så var me framme. Det var først litt vanskeleg å finna fram. Men bak bankbygget stod den; Hurtigladaren til Grønn Kontakt. Det er første gong eg brukar Grønn Kontakt sin ladar, som eg kom til å bruka stort sett på resten av turen. Og eg har eit positivt inntrykk. Det verkar enkelt og solid. Eg opplevde ingen feilmeldingar eller knoting i Flå. Etter første hurtiglading, tok eg meg tid til ei ekstra topplading, som tok noko over ein halvtime, inntil det stod 94% på batteriet (me elbilistar er veldig glade i å fortelja om slike detaljar). Den siste runden var sikkert ei ganske dyr lading med minuttpris og lite straum inn på batteriet. Men eg ville vera sikker på at eg hadde nok vidare på turen. Og femåringen og eg fekk tid til å leika gjemsel i sommarvarmen.

 Då me runda av i Flå, kom det ein annan langvegsfarande. Ein i VW E-up som skulle til Bergen. Og som noko bekymra konstaterte at det berre var Chademo-kontakt på denne ladaren, som ikkje passa til bilen hans.
Neste moglegheit for meg var Nesbyen. Eg køyrde nonchalant forbi og satsa på den neste. For der, på Gol venta det nemleg noko så gledeleg som ein gratis hurtigladar på Gol Auto. Ingen kø venta meg av den grunn. Ingen andre elbilistar var å sjå i tida då eg hurtiglada.
Siste etappe var til Geilo. Då eg lada på Gol ringte eg til Breies Campinghytter og spurte om eg kunne lada der over natta. Det kunne eg. Eg køyrde like nonchalant forbi hurtigladaren på Ål og kom trygt fram til campingplassen på Geilo. Det var ikkje den finaste campingplassen eg har sett. Men greitt nok. Dei tok 200 kroner for teltplass med straum, sidan bilen skulle ladast. Uheldigvis var det ikkje plass til teltet ved ein av straumboksane, slik at eg ikkje kunne utnytta straumen meir. Eg hadde blant anna med meg ein liten kupèvarmar som kunne ha blitt brukt i teltet. For det var isnande kaldt på Geilo. I staden måtte sommarkleda erstattast kjapt med meir vinterlege tekstilar. Det vesle tomannsteltet frå åttitalet måtte opp (det var det desidert minste teltet på campingplassen) og kveldsmaten fram. Klokka hadde blitt halv åtte då me kom fram. Men femåringen var ikkje trøytt.

   

 Han fann umiddelbart nokre jamnaldrande leikekameratar og sprang lukkeleg omkring medan eg gjorde i stand. Då han først hadde lagt seg, oppå liggeunderlag og saueskinn, godt innpakka i sovepose og teppe, så slokna han fort. Det gjorde eg òg.

Neste morgon vakna me grytidleg, i sekstida. Det gjer ein som regel på ein campingplass. Me høyrde på sus og lydar, på andre campinggjester som vakna like tidleg, strakk på litt støle, men lukkelege kroppar, prøvde å lukka augene og sova litt til, men fann etter kvart ut at det var jo berre å stå opp. Eg hadde framleis ingen straum til diverse i teltet. Så eg fann fram raudspritbrennaren (som òg er frå åttitalet) og kokte meg kaffe og gjorde i stand frukost. Femåringen leika så det ljoma med kameratane sine.
Elbilen stod ferdig lada. Det som venta, var det som gjorde meg mest nervøs. Frå Geilo til Eidfjord var det ni mil. Det var fire hundre høgdemeter til det høgaste. Det var kaldt. Og teljaren indikerte at eg hadde batteri til berre åtte mil, etter erfaringa med stigninga mot Geilo. Eg ringte til Vøringfoss Kafeteria. Dit var det sju mil. Kunne eg lada litt der? Jada. Dei kunne ordna ein kabel ut eit vindauge. Greitt. Det høyrdest litt tryggare ut. Men ute var det kaldt. Det ville gå ut over batteriet. Ein sur vind stod imot. Og store snøklattar viste seg på det tåkefulle fjellet.

1. Elbil på langtur - Frå Eidsvoll til Halsnøy; Går det bra, då?

Så var det klart. Bilen nestan ferdig pakka. Seint på kvelden. Men har eg hugsa på alt? Sikkert ikkje.
Kjenner meg som ein passe nervøs Heyerdahl, som skal ut i det ukjente. Heyerdahl drog ut i ein balsaflåte. Eg og sonen min på fem år skal på langtur med elbil. Frå Eidsvoll i aust og til Halsnøy i Sunnhordland, i vest.
Ein elbil som min, ein Citroen C-Zero har ikkje allverdens rekkevidde. 10-12 mil på sommaren. Men det er bratte stigningar oppover fjellet. Og sikkert ein del kaldare. Og alt det drar ned på rekkevidden.
På ettermiddagen kom eg på at eg trong noko meir. Alt for seint å koma på det. Ein ekstra ladekabel. Ein såkalla "type 2 til type 1". EU krev at type 2 skal bli standard. Og enkelte ladestasjonar passar berre til den. Men korleis skal ein få tak i ein slik kabel, kjapt? Eg leita omkring på internett. Fann firmaet "Grønne Mil". Det var berre å betala i nettbanken og ta ein tur til lageret deira på Dal, så var det i orden.
Teltet vart sjekka i dag. Det vart kjøpt i den pure ungdomstida mi, på ein festival i Uskedal på åttitalet.  Og lenge sidan det sist var brukt. Og...ja, det lukta noko innestengt. Eg opna det opp, vaska det og lufta det. Kjøpte ein såkalla "tarp", ein ekstra duk til å ha over teltet for å halda evt. regn borte. Men kor var det blitt av teltpluggane? Avgårde igjen på ein sportsforretning og kjøpa det. Og samstundes sjekka den nye ladekabelen på senteret på Råholt. Ja, den fungerte bra.
Så var det å pakka igjen. Pakka og pakka. Stuva i veg i den vesle elbilen. Men har eg hugsa alt? Sikkert ikkje.

(Og korleis denne turen gjekk, kan du lesa i dei neste kapitla, oppover i bloggen. Diverse videoar kan sjåast i https://bambuser.com/channel/skogstankar.)